A sém tótt bon a Nadèl, żà ch’ l’è tèimp ad righèl, un us dà, un us rizév. tinimòdi quist is dév. Quand jariva i fà piašér, jè e’ frót d’un pénsiér, che qualcun l’à per té, ut vò bèin e ul diš isé. Per un rigal bèin fat, u jè da dvantè mat, us spènd un sac d’ quatrèin, e pu magari un va bèin. Mo ènca una sciuchèza, s’un fiòc l’è ‘na blèza, bšägna fèi oh bèl oh bèl, e pu fèi i chènt ad Nadèl. Per i righèl i vò bonsèins, ècc mè ocum ch’a la pèins, quand ch’is rizév o is fà, e’ bšägna dì ullallà. Quand t vèrz e’ tu pachèt, e tai tròv sé fazulét, t’è da dì mo che blèza, ènca s’l’è ‘na mundèza. S’it rigalès un brèt, säta l’érbur ta te mèt, che quand ta t’è si mès, s’un va bèin l’è listès. S’it rigala dal mudandi, ch’ lit per znini o grandi, dì isé ch’a gl’jè bèli ch’un gn’è bšägn d’ cambièli. Per la möj ut téca spènd, sina léa la s’ufènd, fai una bèla biciclèta, o magari una bursèta. E rigala mi burdèll, e’ celulèr utme modèl, nu pèinsa da fè ma lór, e’ mecano o e’ trafór. Per e’ nòn, un luvaciòun, ui vò ‘na stèca ad turòun, e’ fà a mità sla nòna, ènca léa una luvaciòuna. Nu dì che quèl ch’it dà, purtròp té ta l’è żà, quel ch’ut téca ut téca, s’un bèl

Il nostro giornale on-line ha dedicato da sempre grande attenzione al dialetto, sia pubblicando le poesie in vernacolo del nostro amico Ivano Aurelio Muratori, sia segnalando da parte mia numerosi libri in dialetto nella rubrica “La Torre di Babele Riminese”, ed ultimamente con la rubrica “I que us dis isè” degli amici Beppe e Paolo. Un dialetto sempre meno parlato correntemente, fatto salvo per le compagnie teatrali dialettali che con coraggio e ostinazione continuano a proporre, anno dopo anno, nuovi testi che vengono rappresentati sui palcoscenici della provincia, e direi anche con grande successo di pubblico. Ma in questi ultimi anni sono venuti a mancare alcuni degli auatori aiù importanti: da Guido Lucchini ad Amos Piccini, a Giuseppe Lo Magro. E poi c’è l’ampio numero di “poeti romagnoli”, non sempre di qualità eccelsa, ma comunque tutti meritevoli di attenzione. Ed è importante che il più vecchio premio romagnolo dedicato alla poesia a San Clemente prosegua: il “concorso di poesia dialettale Giustiniano Villa” è arrivato nel 2024 alla 32. edizione. Poesie e zirudele. Ma anche qui la scomparsa dei grandi vecchi, da Tonino Guerra a Raffaello Baldini, da Gianni Fucci a Nino Pedretti, a Giuliana Rocchi, si avverte. La vera novità degli ultimi

Una vòlta dòp magnè, u s’andéva tè cafè, l’éra una bòna scuša, per putè scapè d’ chèša. La möj la géva dai aspèta, ch’a te faz sla machinèta, l’avéva per arspòsta: e’ cafè u jè apòsta. A scap ch’l’è żà tèrd, a vag a żughè a biglièrd, e nu t’azèrda adès, da nu dém e’ tu permès. E’ cafè, un éšércizie, du ch’un s’ féva di stravizie, us bivéva, us ciacarèva, quii ch’i vléva i zughèva. Una muliga d’evašiòun, dòp magnè la féva bon, us tiréva un po’ e’ fiè, prima d’andè a lavurè. Us stéva ilè mez’urèta pèr fumè una zigarèta, s’un cafè, un biciarèin, un pò ad zés e di luvèin Ògnitènt us sintiva a urlè baresta portme un cafè, barèsta mu mè na grapa, e ló che géva: mo pataca! S’una paca sla spala, t sintivti a dì: ciò cum vala? ch’ut vénga un azidèint, an ti vidéva da tènt. U jéra qualche pòri crést, dré me bènc s’jèćć trést, e ‘dmandèva e’ purét, che j paghès un cafè curèt. U jéra quii sè fiè cativ ch’ jurdinèva i digèstiv, ii bivéva per fé i rót, propie ilé dimpet ma tótt. Chi invèci pjó educhéd e’ tulèva e’ cafè sé żlèd, tla cupèta se cuciarèin, da magnèva me tavulèin. U jéra sèimpre pròunt ilé, tré quatre per ciacarè, ad dòni, mutur e tajadèli, e us ne sintiva dal bèli. Quand ch’jéra a bäca sóta e biveva un sug ad fróta sa dl’aqua minèrèla, e dré una caramèla. Té cafè

Al rizèti di caplét, agl’jè cumè i dialét, i Rumagnul i n’à trénta, e ancóra in s’acuntèinta. Si caplét l’è prèciš, tènt che e’ rumagnòl e’ diš, ch’l’è pjó bèl e’ su dialèt, ch’l’è pjó bòn e’ su caplèt. Ènca mè ò sta pretèša, e’ caplèt ch’a faz at chèša, sèinza dóbie e timór, a pòs dì ch’l’è e’ migliór. Ènzi tótt a faz la spòja, sla farèina, òvi, e vòja, ch’lan pò ès stila tènta, sina i caplét is s-cènta. Pu a la taj sè curtèl, a quadrèt tótt quant uguèl, a còr dré me s-ciadur, ch’an mi šbaj d’sicur. A faz da pèrta e’ cumpéns, un impast strèt e déns, sal gl’òvi e tré furmaj, e’ cazàz ch’un šbaja maj, la fòrma e pu l’arcòta, e la chèrna prima scòta, sóra e’ fóg int un padlin, ad capòun, vidèl, baghin. Tla chèrna bèin tridéda, ai mèt la nuša mušchèda, pévur, sèl, bóza d’limòun, in tla giósta prupurziòun. Se e’ cumpéns e’ va bèin, al tòg só sè cuciarèin al mèt sóra mi quadrèt, un per un, in tènt mućèt. E’ quadrèt al pig in dó, e da e’ tulèr al tòg só, mal dó zimi ai dàg un żirèt, e tal mèni a jò e’ caplèt. Adès ch’ò dét cum ch’ai faz, am girì va a ca’ de caz, che i caplét ai savém fé, e sicur mèj ca ne té. Tinimòdi al sò żà stal ròbi cum ch’al va, mè a zcär tót